Bale Türleri Nelerdir?

Dünyanın En Köklü Dansına Yakından Bakalım!

Bale nedir? sorusuna verilebilecek en basit cevap kendine özgü teknikleri, gelenekleri ve yöntemleriyle gerçekleştirilen bir dans türü olduğudur. Çok etkili bir sanat dalı olmasının yanı sıra müziği, dekoru ve kostümü en iyi şekilde bir araya getirme konusunda oldukça farklıdır.

Tüm dünyada fenomene dönüşen ve dans türleri içerisinde en asili olarak değerlendirilen bale, zaman içerisinde farklılık kazanmıştır ve çeşitlere ayrılmıştır. Modernden klasiğe, Fransız’dan Rus’a kadar pek çok tür kendini göstermektedir. Her çeşitte farklı figürler göze çarpar ve müziklerde de ayrı stilleri vardır. Farklı ülkeler ve kültürler balenin gelişmesine katkıda bulunmuşlardır. En çok bilinen bale türleri şunlardır:

Klasik Bale

15’inci yüzyılda İtalya’da doğan ve soyluların eğlence aracı olarak kabul edilen dans, ilk zamanlarda kraliyete ait olarak değerlendirirdi. Bu durumu anlamak için dans edenlere, koreografilere ve giysi tasarımlarına bakmak yeterliydi. Zira hepsinde soyluların imzası yer alırdı. Klasik balenin akademi ilkeleri ise 1661 yılında belli oldu. Fransa Kralı XIV. Louis’in Kraliyet Dans Akademisi’ni açmasıyla ayakların beş değişik pozisyonu ve kolların bu adımlara eşlik etmesi ile meydana geldi. Tüm pozisyonların adımları uzmanlar tarafından kodlanarak bir “uluslararası bale terminolojisi” oluşturuldu. Klasik balenin doruk noktasına ulaşması ise kısa süre içerisinde gerçekleşti.

Bale çeşitleri arasında yer alan Klasik Bale ayrıca akademi ilkelerine sahipti. Dünyada halen en çok yapılan bale türü olan Klasik Bale, bale kurslarının temel eğitim adımlarından biri olmaya devam ediyor. Bale türleri arasında teknikleri ve kuralları değişmeyen bir sanat dalı olarak karşımıza çıkıyor.

Modern Bale

Geniş bir gösteri alanı olan balenin bir diğer çeşidi ise modern ismiyle anılır. Bale türleri arasındaki Modern Balede amaç duygusal ya da düşünsel düzeyde iletişim kurmaktır. Estetik ise bu amaca ulaşmak için gidilen yolda kullanılan bir araçtır. Modern tarza geçildiği zamanda itibaren bale beğenilmek için değil anlaşılmak için yapılmaya başlanmıştır. Klasik tarzın yerleşik kurallarından uzaklaşmış ve her dansçının kendine özgü bir koreografi yaratması gerektiği düşünülmüştür. Bu sebeple modern tarzda doğaçlamalar ve özgün tavırlar kendini gösterir. Hatta müzik, dekor ve kostüm gibi seçeneklerde de özgür kararlar verirler. Son yıllarda ilgi gören bale çeşitleri arasında Modern Bale de yer almaktadır. Özellikle her müzikle koreografi yapılması ilgi çekmektedir.

Rus Balesi

Baleyi büyük bir sanat yapan ve tüm dünyada bir akıma dönüşmesini sağlayan isim kuşkusuz Rusya’dır. Çünkü kendine has bir ekole sahip olan okul bu ülkenin topraklarında yer almıştır. St. Petersburg Tiyatrosu bale geleneklerine bağlı kalmış ve dünyanın sayılı okulları arasına girmiştir. Bu geleneğin başlangıç tarihi ise 1738 yılına dayanmıştır. Bu okul sahip olduğu asıl şöhreti ise Charles Didelot’a borçludur. Fransız klasik stilinde düzenlemiş ve okulun performansını en üst seviyelere çıkarmıştır. Puşkin’in eserlerini ilk kez baleye uyarlayan kişi ise yine o olmuştur.

Türkiye’de Bale

Türkiye’ye balenin gelmesi ve yerleşmesi Batı’ya oranla oldukça geç olmuştur. 1935′lerde İstanbul’daki Beyoğlu ve Eminönü halkevlerinde bazı denemeler gerçekleşmiş olsa da amatör düzeyde kaldı ve devam edilememiştir. 1947 yılında İngiliz Kraliyet Balesi’nin kurucusu Dame Ninette de Valois’in Türkiye’ye çağrılmasıyla ve okul açılmasıyla gelişmeye başlamıştır. İlk mezunlarını da 1957 yılında vermiştir.

Günümüzde ise Türkiye’de bale gelişmeye devam etmektedir. Bale türleri öğrenilmeye başlanıyor ve aileler çocuklarını baleye yönlendiriyorlar. Bale kursları her sene eğitim sınıflarıyla bu muhteşem kültürü yeni kuşaklara aktarıyor.

Bale çeşitleri ve ülke üzerindeki etkileri kısaca bu şekildedir. Bugün tüm öğrencilerin bu dansın tarihini, doğduğu topraklarını, önemli özelliklerini ve figürlerin ne şekilde oluştuğunu iyi şekilde bilmektedirler.